Aan de politieke partijen in Zaanstad
Zaandam, 27 september 2013
Geachte dames en heren,
Ongetwijfeld bent u allemaal bezig met de voorbereidingen voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2014. Daartoe zal ook het opstellen van een verkiezingsprogramma behoren. Graag zouden wij u daarbij nog een enkel element onder de aandacht willen brengen. Hopelijk wilt u dat nog betrekken bij uw overwegingen.
In de financiële en economische omstandigheden van vandaag zal het onderwerp Erfgoed niet bovenaan uw prioriteitenlijst staan. Dat is begrijpelijk. Maar wij willen in deze brief toch aangeven dat het niet onderaan uw prioriteitenlijst mag staan of zelfs geheel ontbreken.
Dat heeft ons inziens een economische en een culturele reden.
De economische kant is goed zichtbaar geworden bij de opwaardering van het stationsgebied van Zaandam. Op een moderne en aansprekende manier zijn hier de cultuur-historische karakteristieken van de Zaanstreek benut om het centrum een volstrekt eigen gezicht te geven. Dat dit heeft bijgedragen aan de beleving en daarmee aan de economische opbloei van het centrum van Zaandam kan iedereen met eigen ogen waarnemen. De werking van het refereren aan de Zaanse cultuurhistorie wordt versterkt doordat de toerist en het winkelend publiek gelukkig nog de originele uitingen van die historie kan bezoeken: van Zaanse Schans tot Domineestuin, Gortershoek en oud Koog, van Verkadefabriek tot Czaar Peterhuisje, van Zaans Museum en Honig Breethuis tot de Zaanse molens. Maar ook de soms nog herkenbare padenstructuur, fabrieken langs de Zaan, Klauwershoek in Zaandam, het hofje rond de kerk in Koog aan de Zaan en de vele individuele woningen en gebouwen.
Die nog originele uitingen van de Zaanse cultuurhistorie dragen bij aan het draagvlak voor de economische belangstelling in Zaanstad. Een prachtig voorbeeld van hoe cultuur de economie kan steunen en versterken.
Onze Vereniging Zaans Erfgoed, met zijn honderden leden en tientallen actieve medewerkers, is blij met de aandacht die ons Zaanse erfgoed krijgt. Maar tegelijk zien wij dat nog al te vaak cultuurhistorisch waardevolle gebouwen moeten wijken voor nieuwbouw. Of dat liefdeloos wordt gesloopt, aangebouwd, verbouwd, gerestaureerd of vervangen, waardoor het historische beeld gestaag achteruit gaat. Met de Monumentencommissie en de mogelijkheden van de Monumentenwet beschikt de gemeente over instrumenten om dat tegen te gaan of in ieder geval zorgvuldig af te wegen. Het college van Zaanstad is voornemens de Monumentencommissie op korte termijn een andere structuur te geven en samen te voegen met de Welstandcommissie.
Gezien het voorgaande willen wij graag aandacht vragen voor enkele punten die wij belangrijk vinden voor de komende collegeperiode.
- Wij juichen toe dat de adviserende Monumentencommissie wordt geherstructureerd. Wij werken daar graag aan mee. De bij ons bekende voornemens kunnen de kwaliteit van de afwegingen en daarmee van de adviezen alleen maar verbreden en versterken. Daarbij rekenen wij erop dat de beoogde integrale blik van architecten én erfgoedspecialisten tot zijn recht zal kunnen blijven komen.
- Zonder goede en gezaghebbende ambtelijke voorbereiding en uitwerking krijgt de besluitvorming over monumenten en hun omgeving geen gewicht. Wij dringen er daarom op aan die te waarborgen. Onze vereniging – en dat geldt zonder twijfel ook voor de tientallen andere plaatselijke en thematische erfgoed- en historische organisaties in onze streek – wil graag samen met de ambtelijke ondersteuning aan de voorbereiding van de advisering meewerken. Wij hebben deskundigheid te bieden en vragen daarvoor samenwerking terug.
- Tot slot zouden wij graag zien dat in een samenwerking van gemeente en onze organisaties in de komende vier jaar een grote actuele inventarisatie zou worden gemaakt van alle mogelijk beschermingswaardige panden en structuren in de gemeente. De huidige beschikbare bestanden dienen hier uiteraard als basis voor het eindproduct. Natuurlijk is het niet mogelijk alle zo geïnventariseerde panden of ensembles in enkele jaren te beoordelen en zonodig te beschermen. Wij willen echter wel graag betrokken blijven bij de prioriteitbepaling, zodat een breed gedragen beleid of visie ontstaat.
Namens het bestuur van de Vereniging Zaans Erfgoed
en de Stichting Zaans Schoon,
Piet Oudega,
voorzitter
