Werkgroep Zaans Maritiem
De werkgroep Zaans Maritiem is in najaar 2017 actief geworden.
Onze drijfveer: De Zaanse maritieme historie is ontzettend belangrijk voor de streek,
is vreselijk boeiend en is anno nu helaas bijna onzichtbaar.
De Zaanstreek was volgens diverse historici in de 17e eeuw het grootste
scheepsbouwcentrum van heel Europa. Er waren in die tijd rond 60
grootscheepmakers actief, die zo’n 120 tot 150 schepen per jaar maakten.
In de scheepsbouw ging het niet allen om het bouwen van houten schepen, maar
ook om enorme hoeveelheden gezaagd hout, tientallen hectaren zeilen, de vele
ankers, de honderden kilometers aan lijnen en kabels, de honderden blokken
(katrollen), de kompassen, de scheepsbeschuiten enz.; de hele streek stond in het
teken van de scheepsindustrie.
Naast het bouwen, werd er vanuit de Zaanstreek ook veel met de schepen gevaren.
In de Walvisvaart was de Zaanstreek de top in heel Holland.
Na de 17e eeuw is die unieke positie in Europa weliswaar verloren gegaan, maar
was de Zaanse maritieme geschiedenis zeker niet ten einde: de Zaanse haven was
groot in hout, granen en rijst en is nu nog groot in Cacao. Zaanse coasters,
sleepboten en zelfs oorlogsschepen zijn nog lang gebouwd en ook nu nog worden
luxe jachten gebouwd en allerlei schepen gerepareerd. Daarnaast liggen nog enkele
prachtige varende monumenten uit de 20e eeuw in de Zaan die meer aandacht
verdienen.
Wat doet de werkgroep om deze luisterrijke geschiedenis onder de aandacht te
brengen?
- We geven regelmatig presentaties voor groepen, bij bewonersorganisaties,
verenigingen enz. Ook publiceren we artikelen. - We zetten ons in voor het bouwen van een replica van een echte 17e eeuwse
scheepswerf met een fluitschip in aanbouw. Dat moet gebeuren waar de oude
scheepswerven lagen; dus aan de Voorzaan. De Burcht zou daarvoor een goede
plek zijn. - Het driemaster zeilschip De Shtandart is een replica van het eerste schip dat onder
auspiciën van Czaar Peter de Grote, dus met Zaanse kennis is gebouwd. Dit schip,
een stuk Zaans Erfgoed, heeft met veel inzet van de werkgroep met veel publiciteit
een bezoek aan Zaanstad gebracht en er wordt overlegd of de Shtandart Zaandam
als tweede thuishaven zal krijgen. - In 2020 is er weer een SAIL Amsterdam. De werkgroep heeft gemeente Zaanstad
voorgesteld te zorgen dat zoveel mogelijk houten schepen die aan Sail deelnemen
dan in de Zaanstreek komen. - We bereiden een expertmeeting voor, om met ons inmiddels opgebouwde netwerk
van maritieme deskundigen meer Zaanse maritieme kennis te verzamelen en vast te
leggen. - We geven graag steun aan mooie initiatieven die her en der opborrelen, zoals
bouw van replica van oude jollen of melkschuiten of werfjes.
Uiteraard zijn ideeën en inzet van andere leden van onze mooie vereniging van
harte welkom.
Leden van de werkgroep zijn:
Jacob Reitsma – jacob.reitsma.nl@gmail.com
Ron Kiburg – wobo@xs4all.nl
Gert Schouten
Willem Hos en
Ton van der Horst
